Page 193 - AZƏRBAYCAN XALÇALARI

191
Azərbaycan Xalçaları №3 / Yaz / 2012
Bağlayıcı elementlər
Bükdərmək
Beşçərək-yeddi
çərək
Beşlik
Bəçəgöl
Bədrə
Bəf
Bələkbağı
Bəndi-rumi
Ornament sənətində əsas elementləri bir-birinə bağlayan nisbətən kiçik və
ikinci dərəcəli elementlərə deyilir.
İki və çox qatı olan əyirilmiş iplərə daha bir dəfə tov vermək.
Azərbaycanda ölçü vahidi; eni 1.25, boyu 1.75 sm-də olan xalça.
Biri ortaya («miyanə»), ikisi yan tərəflərə («yanlıq»), biri yuxarıya («kəl-ləyi»)
və birisi aşağı (pa-əndaz) tərəfə salınan «dəst xəli gəbə»yə deyilir. Keçmişdə
xalq arasında «beş oğul» da adlanırdı.
Uşaq gölü deməkdir. Quba xalçaçılarının (tatdilli kəndlərdə) kiçik ölçülü
gölə, medalyona verdikləri ad.
İçinə pul, qızıl qoymaq üçün palazdan, meşindən hazırlanmış torba və bəzən
də dağarcıq. «Bədri» və «xəritə» də adlanır.
xalça toxunmasında, ümumiyyətlə, toxuculuqda istifadə edilən daraq –
«dəfət».
Uşaq bələyini sarımaq üçün məxsusi uzun bez və ya ensiz, yastı formada
xovsuz xalça texnikası ilə toxunmuş naxışlı bağ.
Orta Asiya, Yaxın Şərq (o cümlədən Azərbaycan) xalça və xalq sənəti
nümunələrində geniş istifadə edilən və müstəqil ornament kompozisiyala-
rından biridir. Bədii quruluşu kiçik və böyük ölçülü balıq toruna bənzəyən
bəndi-rumi kompozisiyası Şirvan xalçalarında daha çox yayılmışdır.