Page 9 - Azərbaycan xalçaları

7
Azərbaycan xalçaları / İrəvan QRUPU
Yaqub (1420-1430) və Əbdül (1430-cu illərdə), Yaqub bəy
(1440-cı illər), nəhayət, Həsən Əli Qaraqoyunlu (1460-cı il­
lərdən) idarə etmişdir.
Qaraqoyunluların hakimiyyəti zamanı Azərbaycanın
son­rakı tarixi üçün son dərəcə ağır nəticələr verən bir qə­rar
da qəbul olundu. Hökmdar Cahanşah (1437-1467) er­məni-
qriqorian kilsəsinin iqamətgahının (1441-
ci il­də) Qər­­bi Azərbaycan ərazisindəki
Üçkil­sə­yə-Eçmiədzinə kö­çü­rülməsinə
razılıq ve­rir.
Erməni-qriqorian kilsəsinin iqa­mət­
ga­­hının Qərbi Azərbaycana köçürülmə­
si İrə­van bölgəsində Azərbaycan-Alban
kil­sə­sinin mövqeyini zəiflətdi və müsəl­
man əha­linin tarixi taleyinə mənfi təsir
göstərdi.
Qərbi Azərbaycan ərazisi ən qədim türk
torpaqlarıdır. Azərbaycan xalqının for­ma­
laş­masındayaxındaniştiraket­mişhür­rilər,
kimmerlər, iskitlər, sak­lar, hunlar və digər
çoxsaylı oğuz və qıp­çaq türkləri məhz bu
regionda, xüsu­si­lə Göyçə gölü (1918-ci il­
də Qərbi Azər­bay­canda - keçmiş İrə­van
xan­lığının əra­zisində erməni dövləti ya­ra­
dıldıqdan son­ra Göyçə gölünün adı 1930-
cu ildə er­mənilər tərəfindən dəyişdi­ri­­lib
“Se­van” ad­landırılmışdır) ətrafındakı
tor­paq­larda yaşamış və özlərindən sonra
zən­gin tari­xi-mədəni iz qoymuşlar.
Azərbaycan xalqının və digər türk
xalq­­larının qəhrəmanlıq eposu olan “Ki­
tabi-Dədə Qorqud” dastanlarında təs­vir
olunan bir çox mühüm tarixi hadi­sələr,
proseslər Azərbaycanın məhz bu re­gi­
onun­da - Qərbi Azərbaycan əra­zi­sində
cə­rəyan etmişdir.
Böyük Azərbaycan hökmdarı Uzun Hə­sənin (1468-
1478) tapşırığı ilə yazılmış Oğuz­namədə - Əbu Bəkr Teh­
ra­ninin “Kitabi-Di­yarbəkriyyə”sində oğuz türklərinin soy
kö­­kündə duran Oğuz xaqanın məhz burada - Göyçə də­
nizi ətrafındakı torpaqlarda yaşadığı, dünyasını burada
də­yiş­diyi və burada da dəfn olun­duğu qeyd edilir. Xanlar
Göy mələkləri qədim türk məbədi.
e.ə.VIII əsrin I yarısı. Zəngibasar mahalı, Üçkilsə.
Daş tikilisinin qalıqları. E.ə. II minillik.
Zəngəzur mahalı, Sisyan, Qoşundaş.
Azərbaycan Atabəylər dövləti. (1136-1225).