33
33
Azərbaycan xalçaları / QAZAX-BORÇALI QRUPU
ləridir. Bu bölgədə xovlu xalçalarla yanaşı zili, palaz,
kilim kimi xovsuz xalçalar və məfrəş, xurcun, heybə,
duz torbası, yəhərüstü, çul və s. xalça məmulatları da
toxunmuşdur.
Qazax qrupu xalçaları bir çox hallarda toxunduğu
ərazinin adını bildirsələr də, quruluş strukturlarına
görə xalq arasında şərti adlar da daşıyırlar. Məsələn,
“Şıxlı” adı ilə təqdim olunan xalça bəzən “Qədim Şıx
lı” və daha çox “Ulduzlu Qazax”, “Borçalı” xalçası bir
variantda “Zinətnişan”, digər təsvir şəklində “Ləm
bəli” adlandırılır. “Borçalı” kompozisiyasının bu növ
bədii tərtibatı, digər xalçalara nisbətən ara sahəsində
toxunmuş iri ölçülü gölə əsasən “çanaqlı bağa” kimi
də tanınır.
Çox sevilən “Qaraçöp” xalçası Qazaxdan şimal-şərq
də, hazırda Gürcüstan ərazisinə daxil olan Qaraçöp və
əsas toxuculuq mərkəzləri sayılan Ləmbəli, Muğanlı
və Tüllər kəndlərinin sakinləri olan azərbaycanlılar
tərəfindən toxunmuşdur. “Qaraçöp” xalçasının mər
kəzini səkkizguşəli iri göl, onun baş və ətək hissə
sində isə dörd ədəd həndəsi formalı səkkizbucaqlı
Məfrəş. Yun. Xovsuz. XIX əsrin sonları. Qazax-Borçalı qrupu. Şəxsi kolleksiyadan.
Xurcun. Yun. Xovsuz. XIX əsr.
Qazax-Borçalı qrupu. Şəxsi kolleksiyadan.
Xalça fraqmenti. Yun. Xovlu. 1910-cu il.
Qazax-Borçalı qrupu. Şəxsi kolleksiyadan.