Page 26 - Azərbaycan xalçaları

24
Qobuda toxunmuş yun kilimin önündə Bakı zadəgan
ailəsinin üzvləri. 1850-ci il.
Bakının Əmircan kəndində toxunan “Xilə-buta”
xalçalarındakı klassik “buta”, “Xilə-Əfşan” xalçasına
məxsus “sacayaq” ele­mentləri də atəşpərəstliklə bağ­
lı olub, odu, müqəd­dəs ocağı, mifoloji quşlar – nur,
işıq mənbəyinin simvo­lu olub, Tanrı ilə yer arasında
əlaqə yaradan ilahi varlığı, müxtəlif üçbucaq formalı
asmalar isə göz və nə­zər qaytarılması üçün inamlar­
la əlaqəli yozulan ele­ment­lərdəndirlər. “Novxanı”,
“Fatmayı”, “Bakı”, “Suraxa­nı” xalçalarının bədii
struk­turlarının əsasını təşkil edən pilləli və ya altıbu­
caqlı, səkkizbucaqlı “göllər” kainat, fəza cisimləri ilə
bağlıdır. Onlar da vahid enerji mənbəyini tərənnüm
edirlər. Bu göllərin içərisini bə­zəyən sxematik əyri
Bu bölgənin əhalisi
tələbata uyğun
olaraq Xəzər
sahilində, dəniz
suyu və sabunu
əvəz edən gilabı ilə
xaçaların yuyulma­
sına daha çox üs­
tünlük vermişdir.
“Suraxanı” xalçasından fraqment. Yun. Xovlu.
1910-cu il. Bakı qrupu. Azərbaycan.
“Fatmayı” xalçasından fraqment. Yun. Xovlu. 1905-ci il. Bakı qrupu. Azərbaycan.