Page 23 - Azərbaycan xalçaları

21

Azərbaycan xalçaları / QAZAX-BORÇALI QRUPU

bölgəsinə daxil edildi. 1880-ci il mayın 6-da isə

Borçalı qəzası təşkil edildi. Qəza yaradılarkən Qa-

rayazı və Qaraçöp bölgələri Tiflis qəzasına verildi.

Borçalı qəzasının tərkibində Borçalı (Şüləver), Ye-

katerinenfeld, Lori (Cəlaloğlu) və Trialet (Başke-

çid) polis sahələri var idi (Xəritə 13).

1917-ci il Qafqaz təqviminin məlumatına görə

Qazax qəzasının sahəsi 5096,52 kvadrat verst idi.

Borçalı qəzasının sahəsi isə 6036,96 kvadrat verst,

yaxud əvvəlkindən 1963 kvadrat verst az idi. Bor-

çalı qəzasında 169351 nəfər əhali yaşayırdı. 1832-

ci il kameral təsvirinin yekunları ilə müqayisə

də qəza əhalisinin etnik tərkibinin məqsədyönlü

şəkildə dəyişdirilməsi aydın olur. Buna baxmaya-

raq, azərbaycanlılar yenə də əsas etnos olaraq qa-

lırdı. Borçalının mərkəzi hissəsində azərbaycanlı

lar 36615 nəfər (93%), Qarayazıda isə 7419 nəfər

(88,8%) təşkil edirdi.

Qazax qəzasında isə 137049 nəfər əhali yaşayır-

dı. Qəzada iri mülkədar təsərrüfatı üstünlük təşkil

edirdi. Əkinə yararlı torpağın 98,9%-i (518573

desyatin) xəzinəyə və mülkədarlara məxsus idi.

Kəndlilərin ixtiyarında isə cəmi 5362 desyatin satı-

nalma pay torpağı var idi. Fevral (1917) inqilabın-

dan sonra Qazax qəzasında Müvəqqəti hökumətin

yerli orqanları yaradılmağa başladı. Mart ayın

da Qazax şəhər İcraiyyə komitəsi seçildi. Oktyabr

(1917) çevrilişindən sonra Qazax qəzası Zaqafa-

Şimali Azərbaycanda Rusiya İmperiyasına qarşı

Xalq Azadlıq Hərəkatı

Şimali Azərbaycanın inzibati-ərazi bölgüsü (XIX əsrin II yarısı - XX əsrin əvvəlləri)

Qaynaq: Azərbaycan tarixi atlası. Bakı, 2007, s. 39

Xəritə 11

Xəritə 12

Qaynaq: Azərbaycan tarixi atlası.

Bakı, 2007, s. 40