54
олмушдур. Бунун цчцн нар гязяли,
паслы дямир вя бир гядяр кцл шор
суйунда 15-20 эцн сахланылдыгдан
сонра сцзцлцрдц. Сцзцлмцш суйа
заь ялавя едяряк ипи щямин суда
гайнадырдылар. Нятиъядя шявя гара
рянэ алынырды(22).
Етнографик чюл материалlarы гара
рянэ алмаьын даща бир мараqлы
цсулу haqqыnda mяlumat verиr.
Одун собасынын борусунда йыьы­
лан гуруму (щиси) йыьыб язяряк
тоз щалына салыр, ону палыд вя
гоз аьаъынын габыьы иля бирликдя
гайнадыр, суйунда ипи бойайараг
тцнд-гара рянэ ялдя едирдиляр(23).
Гара рянэя бойаманын даща
мараглы бир цсулу да var иди.
Бунун цчцн халг арасында «нотик»
(гыныготу) адланан битки иля паслы
дямир парчалары айры-айры габларда
10 эцн ислагда сахланылырды. Сонра
ипи нювбя иля щяр ики мящлулда
бир мцддят исладыр, ип рянэи
эютцрдцкдян сонра щяр ики мящлулу
сцзцб qarышdыrыr вя ипи тякрар олараг
щямин мящлулда гайнадырдылар.
Мцяййян мцддят гайнадыгдан
сон­ра ипи мящлулдан чыха­рыб
йумаdan гуру­дур, 1-2 эцн мал
сидийи вя заьдан ща­зырланмыш мящ­
лулда ye­nиdяn сахла­дыгдан сонра,
нящайят сойуг су иля йуйуб
гурудурдулаr (17).
Адятян гара рянэlи иp
яldя etmяk цчцн тябии
гара, гонур йунлардан истифадя
олунурду. Бир гайда олараг, халча
тохуъулуьунда анъаг илмялик ипляр
бойанырды. Яриш вя арьаъ иplяrи ися
boyanmadan юz tяbии rяngиndя
иstиfadя olunurdu (24).
Бойагчылар чохясрлик тяърцбяйя
ясасян мцяййян етмишдиляр ки,
ип бойадылдыгдан сонра онун
цзя­риндя дцзэцн иш апармаьын
мцщцм ящямиййяти вардыр. Адятян
бойанмыш иплярин рянэлярини тцнд­
ляшдирмяк,
мющкямляндирмяк
вя ачмаг цчцн кцл суйундан
вя щейван сидийиндян истифадя
едилирди. Гейд едяк ки, бу мялумат
етнографик ядябиййатда да гейдя
алынмышдыр (10, 20). Гарабаьын
бязи йерляриндя бу мярщяляйя
«марлама» дейирдиляр.
Беляликля, йун мямулаты истещсалы
цзря цч мцщцм сащядян (щюрмя,
басма вя тохума) бири олан
тохуъулуг сяняти сащясиндя йун ипин
яняняви цсулларла бойадылмасынын
мцщцм ящямиййяти олмушдур.
Ал-ялван халча-палаз мямулатлары
щазырламаг цчцн йун ипин мцхтялиф
рянэ чаларларындан истифадя едян
Гарабаь
тохуъу-сяняткарлары
щей­­рят доьураъаг дяряъядя мц­
ряккяб орнаментли, чешнили вя
нахышлы халчалар тохумушлар. Яня­
няви тохуъулуг сянятиндя йун
ипин халг цсулу иля бойанмасы
мцщцм бир мярщяля тяшкил едяряк
тохумайа щазырлыьын сон аккорду
олмушдур. Бюйцк зящмят, баъарыг,
вярдиш вя сяриштя тяляб едян бо­
йа­ма просесиндян вя онун няти­
ъяляриндян эяляъяк мямулатын
кейфиййяти, рянэ комбинасийалары,
инъялийи, кюнцл охшамасы даща чох
асылы олмушдур.
1.
Qara badam ağacı
2.
Yemişanın meyvəsi
2
1
1...,46,47,48,49,50,51,52,53,54,55 57,58,59,60,61,62,63,64,65,66,...147